Motherland - Natalie Merchant

Natalie Merchant'tan enfes bir albüm: Motherland. Blues'dan folka uzanan bu albüm, aidiyet, kökler ve insan olmanın karmaşık yolculuğunu anlatıyor.

Hani bazen bir şeye ilk anda tutulursunuz. Herhangi bir beklentiniz olmadan karşılaşmışsınızdır da daha o karşılaşmanın ilk anından itibaren kendinizi kaptırırsınız. Başlangıcından sonuna dek sizi sarmalayıp durur. Karşılaşma ilktir ama sanki sizin bir parçanız gibidir. Onu yüzyıllardır tanıyormuşsunuz hissine kapılmaktan alamazsınız kendinizi. Aşktan bahsediyormuşum gibi oldu ama değil! Kim bilir belki de öyle... Bilemiyorum. 2000'lerin daha başındaydı Motherland ile karşılaşmam. Natalie Merchant'ı 10.000 Maniacs'tan biliyordum da bu albüm bambaşkaydı. Grup müziği ile alakası yoktu. Son derece kişisel ve bir şeylere ithafen yazılan parçalardan oluştuğu belliydi. Başından sonuna içime kazınan parçalarla neredeyse çeyrek yüzyıl geçirmeme sebep oldu. Geriye dönüp baktığımda bunun bir hata olmadığını çok iyi anlıyorum. :)

Motherland aslında Natalie Merchant'ın üçüncü stüdyo albümü. Önceki ikisi de insana iyi gelen türden. Lakin bu albüm bir başka elbette. Dinleyeni sadece bir müzik yolculuğuna değil, aynı zamanda kimlik, aidiyet ve insan olmanın karmaşıklığı üzerine düşünmeye davet eden derin bir keşif sunuyor diyebilirim. Adından da anlaşılacağı gibi, anayurt fikrinden yola çıkarak, bireysel hikâyeleri evrensel temalarla bir araya getiren bir mozaik.

Merchant, albümde, 10.000 Maniacs'ın folk-rock sound'undan ve solo kariyerinin ilk dönemlerindeki yalın anlatımından sıyrılarak daha zengin ve katmanlı bir müzikal palete yönelmiş. Merchant'ın kendine özgü lirik duyarlılığı ve melankolik vokalleri, cazın, blues'un ve hatta deneysel rock'ın etkileşimiyle yeni bir boyut kazanıyor.

Albümün açılış parçası This House Is on Fire ile dinleyici direkt olarak yerden yere vuruluyor. Dünya haritasının doğu kısmında kalan bölgeye (orta doğu ya da uzak doğu diye tanımlasak Nevâl es-Sa'adâvî'ye saygısızlık etmiş oluruz) ait girişi ile neye bulaştığınızı bilemez bir haldeyken Merchant'ın içe dokunan vokalinin girişi ile parça bir anda bambaşka bir yöne doğru gitmeye başlıyor. Piyano, Hammond Org, Ud, Alto Flüt, Çello, Keman derken parça sizi peşinden sürüklüyor. Bir evin sadece duvarlardan ibaret olmadığını, asıl anlamını içindeki anılardan ve insanlardan aldığını fısıldayan parçanın ardından gelen Motherland ise albümün kalbi. Vatan, kökler ve aidiyet hissinin ne kadar karmaşık bir kavram olabileceğini sorguluyor. Aidiyetin coğrafi bir kavramdan çok, yaşanmışlıklardan ve hatıralardan ibaret olduğunu vurguladıkça dağılmanızı kolaylaştırıyor.

Albümün öne çıkan diğer parçalarından Tell Yourself, umutsuzluk anlarında kendine fısıldanan bir güçlendirme mesajı. Bireyin kendi içinde bulduğu direnişin bir marşı da denilebilir. Saint Judas ise ikiyüzlülük ve sadakatsizlik üzerine yazılmış keskin bir eleştiri.  Diğer parçaları sürpriz olarak bırakıp sadece The Ballad of Henry Darger'ın da gözden kaçırılmaması gerektiğini özellikle belirtmeden geçmek istemiyorum.

Başa dönerek albüm kapağını ilk gördüğüm anda hissettiğim "Natalie Merchant'ın Fransa'da ne işi var?" hissiyatından da bahsetmek isterim. Kapaktaki görselde sanki Fransa'da bir elma bahçesinde, akşamüstü serinliğinde elmalarını toplamış da küçük bir dinlence için ağacın altına serilmiş bir kadın görüyorsunuz. Gösterişsiz, sade, kendi halinde ve siyah beyaz olmasına rağmen sımsıcak bir görsel. Albüm için bunun dışında kullanılabilecek bir fotoğraf olabileceğini de düşünemiyorum.

Motherland, müzik albümü olmanın yanında kişisel bir günlük görünümünde. Natalie Merchant, kendi içsel yolculuğunu paylaşırken dinleyiciye de kendilerini sorgulama fırsatı sunuyor. Albüm, bazen hüzünlü, bazen öfkeli, ama her zaman dürüst ve samimi. Tıpkı hayat gibi... Yeri geldiğinde neşeli, yeri geldiğinde melankolik, ancak her zaman gerçek ve insani.

Umut Öz