Sokak fotoğrafçılığı: Hayatın akan nehrine atılan bir meydan okuma. Kutsal rastlantıyı, kentsel kaosu ve o uçucu, mükemmel anı yakalama manifestosudur
Sokak fotoğrafçılığı, kurgulanmış stüdyo ışıklarının ya da önceden belirlenmiş kompozisyonların konforlu alanından uzak bir alandır. Bir disiplin olmaktan çok, hayatın durmaksızın akan nehrine atılan bir meydan okuma, bir gözlem manifestosudur denilebilir. Sokak, sadece bir mekân değil, insan deneyiminin, kültürün ve kolektif bilinçaltının çarpıştığı, ham bir sahnedir. Sokak fotoğrafçısının sanatı, hazırlıkta değil, hazırlıksız olana karşı daima hazır olmaktan geçer. Sokak fotoğrafı, hiçbir zaman tekrar etmeyecek olan o uçucu, mükemmel anın peşine düşmektir.
Sokak fotoğrafçısı için zaman, akıp giden bir çizgi değil, içinde durulan bir küredir. Fotoğraf, o kürenin yüzeyinde oluşan, bir daha asla aynı yere düşmeyecek olan bir dalgalanmayı yakalar. Bu an, bir jestin zirvesi, ışığın bir gölgeyle buluştuğu nokta ya da iki yabancının bakışlarının kesiştiği o kısa saniyedir. Fotoğrafçı, anı yakalamaz, onu kendi varoluşundan zorla koparır.
Onu büyüleyici kılan, kutsal rastlantının ta kendisidir. Bir binanın cephesinin deseninin, kaldırımdaki bir figürün çizgisiyle anlık bir uyum yakalaması; beklenmedik bir duygunun veya absürt bir durumun kadraja girmesi... Bunlar, fotoğrafçının yaratmadığı, ancak tanıdığı ve hissederek somutlaştırdığı mucizelerdir. İyi bir sokak fotoğrafı, fotoğrafçının becerisinden çok, hayatın kendisinin de bir sanatçı olduğunun kanıtıdır. Bu biçim ya da tarz, insanı hem tekil bir özne hem de anonim bir kütle içinde ele alır. Kalabalık içinde yakalanan bir yüz, bir elin hareketi ya da bir duruş, o bireyin iç dünyasına dair anlık bir kapı aralar. Sokak, kamusal alan olsa da, insan orada en savunmasız olduğu anlarda yakalanabilir. Doğal olarak bu, fotoğrafın ahlaki boyutunu da beraberinde getirir: Gözlemlenenin rızası olmadan, onun varlığını ve ruhunu ödünç alma eylemidir çünkü.
Fotoğraflar, aynı zamanda bir şehrin, bir kültürün ve bir dönemin nabzını da tutar. Birbirinden bağımsız görünen figürlerin kadraj içindeki düzenlenişi, bazen kentsel yabancılaşmayı, bazen de görünmez bir toplumsal düzeni ortaya çıkarır. Sokak fotoğrafçısı, bir antropolog gibi, kalabalığın sessizce konuştuğu dili kaydeder.
Sokak bir yandan da fotoğrafçılık için bir özgürlük alanı ve stüdyonun reddidir. Sokak fotoğrafçısı, ışığı kontrol etmez / edemez; ona teslim olur. Öğle güneşinin sertliği, alacakaranlığın dramatik gölgeleri ya da neon ışıklarının yapay parıltısı, sahnede zaten mevcuttur. Bu, fotoğrafı doğal ve ham bir gerçeğe yaklaştırır. Başka bir açıdan bakıldığında hayatın da spontane tiyatrosudur. Dekor sabittir, ancak oyuncular (insanlar) sürekli değişir. Fotoğrafçı, bu sahnenin kenarında duran, seyirci ve kayıtçı arasında gidip gelen bir figürdür. Kurgu yoktur, prova yoktur; her şey anında, olduğu gibi var olur ve kaybolur.
Sokak fotoğrafçılığı, sadece gördüğünüzü kaydetmek değil; gördüğün şeyin sende uyandırdığı anlık duyguyu kaydetmektir. Kaosu düzenlemeye çalışmak yerine, kaosun içindeki mütevazı şiiri bulma çabasıdır. Sokak, fotoğrafçıya, hayatın akışının durdurulamaz, ancak anlık olarak sonsuzluğa sabitlenebilir olduğunu hatırlatır.
YORUMLAR